Super interessant boek met heel veel waardevolle informatie. Kan dit boek iedereen van harte aanbevelen en daarom is deze samenvatting dus ook zo lang geworden. Voor een 'goed' leven zijn niet alleen vreugde en gezondheid nodig, maar ook voldoening en het toevoegen van waarde. En jij kunt jouw unieke waarde het meest tot expressie brengen als jij helemaal jij mag zijn. Huisarts (dokter) Juriaan vertelt in dit boek wat je kunt doen om mentaal gezond te zijn.
Deel 1 - Stop met zoeken en begin met kijken
1. We lijden het meest onder een goed mens te willen zijn.
Met al je imperfecties ben je helemaal goed zoals je bent. Het zijn juist je imperfecties die je in staat stellen om te kunnen groeien en je te kunnen ontwikkelen. Alles in het leven is gericht op groei en ontwikkeling. Niets is in essentie bedoeld om destructief te zijn.
Kies ervoor de waarheid en je eigen onvolkomenheden aan te kijken, te herkennen én te veranderen, in plaats van bewust blind te blijven en de buitenwereld verantwoordelijk te houden voor jouw welbevinden en gezondheid.
Bouw aan je karakter. Streef ernaar een oprecht mens te willen zijn. Je zult waarde toevoegen aan je gezondheid, aan je eigen leven én aan het leven van anderen.
2. Op je tenen door het leven.
Er moet een bereidheid zijn om de pijn en het ongemak aan te gaan, als dat de prijs is voor het realiseren van je verlangen. Het gaat om de 'bereidheid', je hoeft het op dit punt nog niet eens echt te doen. Mocht die bereidheid er niet zijn: geen ramp. Dan is er iets in jou dat daar nog weerstand op heeft en het simpelweg te spannend vindt om dat aan te kijken. Het is dan waardevol om te werken met de weerstand. Ook die heeft immers het beste met je voor. Die wil niets liever dan dat het goed met je gaat en haalt zijn of haar vertrouwen uit de stabiliteit van het bekende netwerk om jou heen. Het feit dat dit deel het beste met je voorheeft, betekent echter niet dat het ook het beste voor je is. Een subtiel, maar belangrijk verschil.
3. De giftigheid van loyaliteit
Liefde ontvang je niet door er steeds naar op zoek te gaan en zo graag gewaardeerd te willen worden. Liefde zul je ervaren door de kans op afwijzing te aanvaarden. En door jouw integriteit boven je loyaliteit te durven stellen.
4. Het cadeau heeft niet altijd de gewenste verpakking
Zodra we de 'slechte' dingen weghalen worden die niet automatisch ingevuld door iets 'goeds'. Eerst ontstaat er een leegte. Een ruimte die zo onaangenaam en onbekend kan voelen, dat we die binnen no-time weer invullen met ... wat we al weten; oude patronen en daarmee blokkeren we de poort naar verandering.
5. Belofte maakt schuld
Vanuit onze behoefte aan verbinding, ons verlangen om gezien, erkend, gewaardeerd en ontmoet te worden, doen we allerlei uitspraken. Uitspraken die we vaak niet waar kunnen maken.
Hoe kun je de wereld ooit vertrouwen als je jezelf niet kunt vertrouwen? Door eerst te erkennen dat je zelf niet altijd oprecht en te vertrouwen bent. Maar wel vanuit mildheid: je bent een mens, wat kun je doen? Door dat waar te laten zijn, krijg je direct weer het roer in handen. Zodat je vanuit die milde plek ook meedogenloos leert zijn: jij bent immers degene die kiest. En als jij degene bent die kiest, creëer je voor jezelf ook de ruimte om ergens niet voor te hoeven kiezen.
6. Je betaalt altijd een prijs
Feit is dat je al iemand bént. En dat je mag ontvangen. Jij mag helemaal jij zijn en je mag het helemaal op jouw manier doen. Je bent het grootste cadeau voor de wereld om jou heen wanneer jij 100% jezelf mag zijn. Er is een groot verschil tussen de kaders van de maatschappij als uitgangspunt nemen, daarbinnen nog enigszins je vrijheid proberen te pakken en een poging doen om uiting te geven aan wie je in essentie bent, of jezelf als vertrekpunt te nemen, kijken wat er via jou tot expressie wil komen en dán kijken hoe je dat gaat vormgeven in de wereld. ... Er moet een bereidheid zijn om pijn te lijden, als dat de prijs is die je moet betalen om je verlangen te realiseren. Er is geen andere optie.
7. Waardevol om het 180 graden om te draaien
Het gaat hier dan ook niet over goed of fout. Het gaat erom in hoeverre het daadwerkelijk bijdraagt aan de relatie tussen jou en jouzelf. Wie of wat heeft de leiding over wie? Zolang jij nog steeds wilt dat de ander of de vorm jouw problemen, lastigheden en ongemak oplost, loop je namelijk opnieuw een groot risico. Je geeft daarmee namelijk alle regie en invloed uit handen. Je neemt plaats in de wachtkamer van je eigen leven, in de hoop dat ooit, heel misschien, op een dag de situatie zodanig zal veranderen dat het weer goed en kloppend voelt voor jou. Ondertussen ben je aan het overleven volgens strategieën zoals je ze aangeleerd hebt gekregen en klakkeloos voor waar hebt aangenomen. Je bent verworden tot een machine die denkt in vrijheid te leven, maar in werkelijkheid met handen en voeten gebonden is aan ingeprogrammeerde gedachtepatronen en bestuurd wordt door geconditioneerde overtuigingen. En op die manier met man en macht probeert de wereld om je heen te controleren, zodat het gaat zoals jij vindt dat het zou moeten gaan. Maar diep van binnen weet je dat het niet te controleren is. En die spanning voel je elke dag opnieuw.
Af en toe komt er een scheur in je mechanische pantser door middel van angst, pijn, boosheid en verdriet. Dit laat dan weer wat licht schijnen op je menselijkheid, de persoon die je ten diepste bent en zoals je daadwerkelijk bedoeld bent. Het is belangrijk om daarnaar te luisteren. Maar in plaats van daar aandacht aan te geven, proberen we die negatieve gevoelens zo snel mogelijk te fixen.
Om fouten in je leven te corrigeren, heb je hoe dan ook een offer te brengen. Als je een tijd lang de waarheid hebt genegeerd, je blik hebt afgewend en er bewust blind voor bent gebleven, bouw je een serieuze lijst op van aan te brengen offers in je leven. Hoe langer je wacht, hoe hoger de prijs zal zijn die je gaat betalen. Dus zorg dat je oprecht bent, stuur zo snel mogelijk bij, blijf trouw aan jezelf en zorg dat de lijst van offers zo kort mogelijk blijft en laat het in elk geval de moeite waard zijn.
Gelukkig heb je een lijf. Een lichaam dat je eindeloos trouw is en tot aan het einde toe blijft aangeven wanneer jij van je koers afwijkt. De ingang is altijd via het lijf. Leer contact te maken met het ongemak, daar te blijven en te onderzoeken wat er echt gewild wil worden. Het ongemak, de scheur in je pantser, brengt je regelrecht in verbinding met je kostbaarheid. Dit stelt je in staat om de voor jou juiste keuzes te maken. Zonder het altijd te willen begrijpen, los van wat je geleerd hebt en buiten je eigen redelijkheid. Maar vanuit vrijheid en een diep vertrouwen. Je lichaam wijst je de weg, mits je bereid bent om alles te ontmoeten wat daarin voorbijkomt en je er écht naar wilt luisteren.
Deel 2 - Zelfvertrouwen
8. Sta jezelf toe onzeker te mogen zijn
8.1 Mag het spannend zijn
Ben je bereid om de onzekerheid en de spanning recht in de ogen te kijken? Of wil je nog steeds dat er iets anders is, op de manier zoals jij vindt dat het eigenlijk zou moeten gaan? Probeer je op die manier nog steeds het leven moedwillig te controleren in plaats van het te ontmoeten zoals het zich aan jou laat zien, zelfs wanneer dat anders is dan op jouw checklist staat?
8.2 Vertrouwen door angst te durven voelen
Er kunnen zich situaties voordoen die nu eenmaal angstig, pijnlijk en verdrietig zijn. De vraag is dan niet: Hoe kan ik dit lijden zoveel mogelijk ontwijken? De vraag is: Hoe kan ik er, gegeven de omstandigheden, iets van leren en er via die weg iets positiefs uit halen? En dát is een keuze.
Daarvoor is het waardevol (noodzakelijk) om de situatie, hoe pijnlijk en verdrietig ook, zo snel mogelijk te aanvaarden.
Al doende leert men, vooral door omstandigheden die lastig en ingewikkeld zijn. Dat zijn de situaties die je in staat stellen om jezelf te ontwikkelen en waardoor je groei kunt doormaken. En zoals alles in het leven bestaat uit tegenstellingen, neemt je (zelf)vertrouwen vooral toe door steeds de angst en onzekerheid te durven voelen, toe te laten en waar te laten zijn. Ze aan te kijken en opnieuw te kiezen voor vertrouwen. Dapper zijn niet degenen die geen angst voelen, maar degenen die de angst voelen en toch in staat zijn om te handelen.
8.3 Aanvaarden is niet hetzelfde als goedkeuren
Je hebt geen controle over je leven.
Loslaten ontstaat door eerst te zien waar je nog aan vasthoudt en dan te ontdekken dat waar je aan vasthoudt, niet het resultaat geeft waarvan je altijd gedacht had dat het je zou opleveren. Als je dat inziet, is er geen reden meer om eraan vast te houden en is loslaten een automatisch gevolg.
Wel kun je ervoor kiezen om te zijn met alles wat zich aandient en dat te aanvaarden en daar geïnteresseerd en nieuwsgierig naar te zijn.
Vraag je af wat de situatie jou zou kunnen brengen. Stel jezelf de volgende vragen:
- Wat kan ik nu doen of laten wat goed en kloppend is voor mij?
- Waar heb ik invloed op mijn gezondheid?
- Waar heb ik (binnen de huidige situatie) invloed op mijn eigen gevoel van vrijheid?
- Waar heb ik invloed op mijn (zelf)vertrouwen?
9. Kijk in de spiegel voordat je dag begint
9.1 Kijk vanuit welke plek je oordeelt
Mensen oordelen, of je het nu leuk vindt of niet - je kunt er dus maar beter mee leren omgaan.
Door te kiezen voor een ander perspectief, de ander lief te hebben te kiezen voor compassie, maken we de weg vrij naar zelfvertrouwen en eigenwaarde.
Vraag jezelf dus met regelmaat af: Hoe waar is het wat ik denk, doe of voel?
9.2 Groene haren
Kijk eens vaker in de spiegel. Maak contact met wie je bent. Wat vind je belangrijk in jouw leven? Welke waarden hebben in jouw leven prioriteit? En hoe wil je die tot expressie laten komen?
Op zoek naar geluk? Waar word je blij van? Welke waarden vind je belangrijk? Hoe wil je daar invulling aan geven? Welke waarden wil je toevoegen aan de wereld?
Het oordeel van een ander is altijd waardevol. Ook als het niet zo voelt.
Sta je op het punt een keuze te maken? Je lijf wijst je de weg. Als het goed en kloppend is voel je dit. Blijf nieuwsgierig. Blijf je hoofd en lijf op elkaar afstemmen.
9.3 Perspectivische lenigheid
Bekijk situaties vanuit meerdere perspectieven. Hoe rechtvaardigheid je berooft van je vrijheid:
Waar in jouw leven is je onrecht aangedaan? In je opvoeding, in een relatie? Waar ben jij behandeld op een manier die je niet had verdiend? Waar ben je niet gezien voor de persoon die je ten diepste bent? In de pijn, het verdriet en de eenzaamheid is het begrijpelijk dat er dan een deel in jou opstaat dat zegt: "Dit had nooit zo mogen gebeuren!". En hoe begrijpelijk ook, het is juist dit deel dat opkomt voor zichzelf, het deel dat verlangt naar erkenning en rechtvaardigheid, dat je tot op de dag van vandaag berooft van jouw vrijheid.
Een veelgebruikte zin is: "Dit had nooit mogen gebeuren". Nee, sommige dingen hadden nooit mogen gebeuren, maar zijn toch zo gegaan. Wat is het belangrijkste bewijs dat het heeft mogen plaatsvinden? Het feit dat het is gebeurd. Dat is niet hetzelfde als goedkeuren. Het aanvaarden van de gebeurtenis is niet hetzelfde als het eens zijn met wat heeft plaatsgevonden. Een subtiel, maar wel een belangrijk verschil.
Als je deze twee niet los van elkaar kunt zien, reken dan maar dat niets in jou de situatie zal gaan aanvaarden. Je blijft recht overeind. Krachtig zul je blijven staan voor jouw waarheid en rechtvaardigheid. Elke vorm van buiging of acceptatie zal voelen als goedkeuring van wat destijds is gebeurd.
Dus blijf je volharden en geef je elke dag opnieuw de situatie of persoon de macht om je leven op een negatieve manier te beïnvloeden, doordat jij vindt dat het anders had moeten gaan. Zelfs als die persoon helemaal niet meer in beeld is of misschien wel overleden is. Elk moment nu en in de toekomst belast je steeds weer opnieuw met herinneringen en emoties uit het verleden.
De dualiteit zit erin dat je jezelf pas zult bevrijden op het moment dat je toestaat dat het zo heeft mogen gaan zoals het gegaan is. Je zegt daarmee alleen -ja- tegen het bestaan van de gebeurtenis, wat ECHT losstaat van de goedkeuring van de pijn en het onrecht dat ermee gepaard ging.
Dan krijgt het de kans om te rusten. En ja, het heeft plaatsgevonden en ja, het heeft een litteken achtergelaten. Daar ga je mee leren zijn. Hoe lastig het ook is. Je staat jezelf ook toe dat lastig te mogen vinden.
10. Waar je je op richt, bepaalt wat je ziet
10.1 Focus maakt blind (en dat biedt kansen)
Je innerlijke criticus heeft het beste met je voor, maar doet dat vaak op een uiterst onhandige en botte wijze. Het is aan jou om daar op een andere manier naar te leren kijken en er dan ook voor te kiezen om het vanuit een andere plek te benaderen. Niet alleen in je oordeel naar jezelf, maar ook in de wijze waarop je anderen beoordeelt. Welke gedachte, welke actie draagt uiteindelijk bij aan de relatie tussen jou en jezelf? Je hebt altijd een keuze en jij bent degene die kiest. Jij kiest waar je jouw focus op richt.
10.2 Liever drama dan leegte
De vraag is dus of je kunt zijn met precies wat er is - de leegte, het grote niks - zonder het meteen in te willen vullen. En daar dan te blijven. Zodat, heel langzaam, van daaruit iets nieuws kan ontstaan, waarvan je de mogelijkheid en het bestaan niet besefte, maar wat wel volledig in lijn is met wat goed voelt voor jou.
Hoe zou het zijn om jezelf te leren begeleiden op de plek waar het spannend wordt? Dat je leert omgaan met gevoelens van verdriet, frustratie en onzekerheid? Dat je leert om te blijven als het pijnlijk wordt, zonder in allerlei reflexen weg te schieten? Zodat jij aan het roer staat en koers weet te houden. Wat denk je dat dat met je fysieke en mentale gezondheid zou doen?
10.3 Je mag ook ontvangen
Je hoeft niet iets te doen om iets te mogen ontvangen. Je hoeft niet iets te doen of een prestatie neer te zetten om bestaansrecht te verkrijgen. Je hoeft het niet eerst te verdienen. Je bestaansrecht heb je al verkregen op het moment dat je geboren werd. Je hoeft er niets meer voor te doen.
Als je 100% compleet bent, wat zou je dan kunnen doen? Noem het maar. Alles wat je maar wilt. En als je alles kunt doen, wat zou je dan kunnen hebben? Inderdaad: alles. Het zou kunnen.
Ben je bereid om die leegte, de stilte, de ruimte daadwerkelijk te ontmoeten zoals ze zich aandient? En daarin te wachten, te observeren, te voelen en niets te doen?
11. Speel en stop met vechten
11.1 Gezond vertrouwen
We leven niet in een feitelijke realiteit. Je leeft in de verhalen die je jezelf vertelt en voor je het weet ga je het ene verhaal belangrijker maken dan het andere. Terwijl ze allebei net zo waar als niet waar zijn. Maar het gaat er opnieuw helemaal niet om of iets waar is of niet, het gaat er niet om welk verhaal goed of fout is, het gaat er zelfs niet om of het verhaal rechtvaardig of onrechtvaardig is. Het gaat erom welk verhaal daadwerkelijk bijdraagt aan de relatie tussen jou en jouzelf. Dat is altijd de kern: draagt dit verhaal, deze gedachte, dit gevoel of deze actie bij aan de relatie tussen mij en mijzelf? Ja, nee of misschien ...
De situatie die na de actie ontstaat, is de nieuwe ervaring. Onze kwaliteit van leven hangt af hoe wij oordelen over de situatie. Zodat het een positieve of negatieve ervaring wordt. Dit heb je zelf in de hand. Niemand anders.
Je vergelijkt niet elke ervaring met hoe het volgens jou zou moeten zijn, maar je probeert elke ervaring steeds opnieuw te zien als een unieke gebeurtenis. Overgave is hier de plek waarbij je heel duidelijk contact hebt met je verlangen, maar nog steeds openstaat voor alles wat onderweg voorbijkomt. Zelfs als dat buiten je eigen redelijkheid ligt.
Balans is het licht en het donker. Verlangen, opmerken, overgave en aanvaarden, voelen, bijsturen en weer loslaten .. zo simpel en zo niet-eenvoudig. Maar wel te leren.
Deel 3 - Zelfrespect
12. Mag jij zijn wie jij bent?
12.1 Mag ik zijn, ook als jij dat lastig vindt?
Stel jezelf de vraag: "Respecteer ik de ander altijd volledig voor wie hij of zij is?". Jij bent in staat om jezelf te dragen op de plek van verdriet, pijn, eenzaamheid i.p.v. dat je de ander daar verantwoordelijk voor houdt.
Jij mag helemaal jij zijn, ook als de ander dat lastig vindt. Maar nu ook andersom: mag de ander helemaal zijn wie hij of zij is? Ook als jij dat lastig vindt? Ben je bereid om de ander helemaal in zijn of haar vrijheid te laten en jezelf te verduren in jouw eigen ongemak? Voorbij aan gelijk willen krijgen en overtuigen. Dat jij jouw grenzen stelt, en dat de ander daaroverheen mag gaan. Simpelweg omdat dat gebeurt. Dat jij vertelt hoe iets voor jou is, en dat de ander dat dan niet begrijpt ... dat jij iets doet of zegt vanuit de allerbeste intentie, en dat het niet gezien wordt door die ander .. Wanneer jij in staat bent om de ander helemaal te laten zijn wie hij of zij is, ook al vind jij dat ongemakkelijk, dan creëer je daarmee ook de ruimte voor jezelf om te mogen zijn wie jij bent, ook als de ander dat lastig vindt. (wat nogmaals niet hetzelfde is als alles maar klakkeloos accepteren: dat is uiteindelijk voor beide partijen waardevol en vraagt ook van beide partijen een verantwoordelijkheid). Via die weg bouw je aan jouw fundament van zelfvertrouwen, zelfrespect en zelfwaardering.
12.2 Zelfbevrijding door aanvaarding
Het pad naar zelfvertrouwen, zelfrespect en zelfwaardering begint bij de intentie, bij de bereidheid om alles aan te willen kijken. Niet alleen de positieve, lichte, blije, vrolijke en plezierige delen, maar ook die delen in jou die zich angstig, verdrietig, boos, onzeker of eenzaam voelen. Het gaat om de bereidheid. Je hoeft het nog niet eens direct te gaan doen. Bereidheid is dat je de deur van het slot haalt. Vanaf nu kun je de deur openen. Je kunt hem in één keer wagenwijd opengooien, maar je kunt hem ook (en dat is waarschijnlijk respectvoller naar jezelf) eerst op een kier zetten en van daaruit stap voor stap, langzaamaan, verder openen. Je kunt hem zelfs weer even sluiten. Doe het in jouw tempo, in wat goed en kloppend is voor jou.
Het leven is per definitie lijden: je bent immers kwetsbaar en gaat ooit dood. Pijn en lijden zijn onderdeel van het leven, net als verlies en overlijden.
De weg naar bevrijding gaat via de poort van pijn en verdriet. Er is geen andere optie. Om echt vrij en gelukkig te kunnen zijn, zul je eerst ook je schaduwkanten moeten accepteren. Uiteindelijk weet je alleen hoe het is om intens gelukkig te zijn, als je ook hebt ervaren hoe het is om heel verdrietig te zijn. Je weet alleen hoe het is om een diep vertrouwen te ervaren, als je ook weet hoe het is om je knetteronzeker te voelen. Ze mogen er allebei zijn: het licht en het donker, de dag en de nacht, de zomer en de winter .... Als we daar ja tegen kunnen zeggen, ontdoen we ons van een van de grootste beperkende conditioneringen: namelijk dat we weg willen van de pijn, deze weg willen nemen en niet willen voelen.
Dat betekent niet dat je altijd alles maar moet goedkeuren en leuk moet vinden. Het gaat om het proces waarin je leert om alles te aanvaarden wat er op je pad komt en wat zich in jou laat zien, puur omdat het bestaat - zonder het nog langer langs de meetlat te leggen van hoe jij vindt dat het zou moeten zijn. Zodat ook als dát deel om de hoek komt kijken, je dat verwelkomt met nieuwsgierigheid, het opmerkt, doorvoelt, eventueel onderzoekt en dan besluit om ermee aanwezig te zijn, zonder iets te hoeven doen. Met mildheid en met liefde.
Zodra we onze ideeën en verhalen loslaten over hoe wij vinden dat het leven zou moeten zijn, creëren we de mogelijkheid om volmondig ja te zeggen tegen alles wat er op ons pad komt.
Als je niets doet, verandert het ook. Als je al je lichamelijke gevoelens en sensaties opmerkt, onderzoekt en waarneemt, zul je ervaren dat deze continu in beweging zijn. Wanneer je daar een plek van nieuwsgierigheid inneemt, bereid bent om je te laten verbazen en verwonderen, stelt dit je in staat om steeds meer los te laten. Door het niet langer af te wijzen, maar juist te verwelkomen, hoef je nergens meer aan vast te houden. Je hoeft het leven niet meer te controleren en kunt steeds meer verschuiven naar een plek van overgave. Zo kun je bewegen naar een diepere laag van vertrouwen, waarin het leven er is voor jou in plaats van tegen jou. Een plek vanwaaruit je kunt leren, groeien en ontwikkelen. Dan kan het leven via jou tot expressie komen.
Als jij kunt aanvaarden, als jij bereid bent om alles aan te gaan, dan ligt het pad open naar zelfvertrouwen, zelfrespect en zelfwaardering. Het pad naar zelfliefde.
Mooi gedicht
Het hoofd
streeft naar zekerheden
en ontneemt jou daarmee
de weg naar ongekende mogelijkheden.
De angst om te verliezen
van wensen en bezit.
Terwijl waar je dan werkelijk aan opgeeft
niet van buiten, maar van binnen zit.
13. De ander is zóveel, daar zul jij nooit aan voldoen
13.1 Wiens goedkeuring heb jij nog nodig?
De wereld wacht op jouw unieke en kostbare bijdrage. Geef niet jouw verlangens op uit angst om afgewezen of niet goed genoeg bevonden te worden. Geef jezelf toestemming om helemaal te mogen zijn wie jij bent, los van wat anderen daarvan denken of wat zij voor mogelijk achten. Jij bent het grootste cadeau voor de wereld om jou heen wanneer jij 100% jij mag zijn en ook 100% van jou tot expressie laat komen.
13.2 Ontslaan van de plicht
Kun jij jezelf toestaan om jezelf te zien en te ontmoeten voor wie jij bent? En ben je bereid - het gaat om de bereidheid - om je moeder te ontslaan van de plicht om jou te moeten begrijpen? Let wel: haar ontslaan van de plicht om jou te moeten begrijpen, is niet hetzelfde als haar gedrag goedkeuren. Het betekent niet dat zij gewonnen heeft of dat je haar gelijk geeft en dat het helemaal oké is dat ze jou beoordeelt of misschien zelfs veroordeelt. Nee, je ontslaat haar van de plicht om jou te erkennen en te waarderen, omdat je jouw geluk en welbevinden niet langer afhankelijk wil laten zijn van haar goedkeuring. Je wilt jouw leven niet afhankelijk maken van de vraag of zij jou ooit wel of niet kan zien en begrijpen voor wie jij in essentie bent. Door haar te ontslaan van deze verplichting maak jij jezelf vrij.
13.3 Bloedband: Je hoeft niet in hetzelfde team te zitten
Je hebt een keuze. Kies voor verantwoordelijkheid, kies voor aandeelhouderschap en kies voor groei. Dat kan niet zonder fouten, dus omhels ze. Stop ze niet weg, kijk ze aan, stuur bij, leer en groei.
13.4 Meer verbinding door een nee
Je doet wat je verkondigt. Je acties hebben dezelfde richting als de verhalen die je vertelt. Dat betekent dat ik wil komen vanuit een 'echte plek'. Ik wil omgaan met de realiteit, hoe lastig en ingewikkeld ook.
14. Ban giftige mensen uit je omgeving
14.1 Omring jezelf met mensen die het beste met je voorhebben
De 5 personen met wie jij het meeste omgaat, hebben een grote invloed op hoe jij denkt, voelt en handelt. Zorg dus dat je deze personen bewust kiest! Verbind je met mensen die je voeden i.p.v. leegtrekken.
15. Kies voor nederigheid
15.1 Het leven is geven en durven ontvangen
Om echt te kunnen ontvangen is er bereidheid nodig om buiten de constructen van jouw denken te kijken. Ben je bereid om je perspectief te verruimen voorbij jouw aangeleerde gedachten en overtuigingen en de daaruit voortvloeiende gevoelens? Ben je, anders gezegd, bereid om de plek van nederigheid in te nemen? Nederigheid betekent hierbij niet dat je jezelf kleiner maakt dan de ander, de ander gelijk geeft of belangrijker maakt dan jijzelf. Maar nederigheid in de zin van dat je ervoor kiest jezelf open en nieuwsgierig op te stellen. Dat je beseft dat je lerende bent, zodat via die weg nieuwe inzichten tot je kunnen komen en dat je kiest voor groei en ontwikkeling. Daarmee wordt nederigheid dus een toegangspoort tot het kunnen ontvangen.
Als een ander jou om hulp vraagt, wat doet dat dan met jou? Waarschijnlijk voel je je dankbaar en vereerd dat je een bijdrage mag leveren. Realiseer je dan dat als jij de ander om hulp vraagt, je de ander daar eigenlijk een cadeautje mee geeft. Je geeft daarmee zingeving aan het leven van de ander. Het vragen om hulp geeft je de mogelijkheid om te kunnen leren, te ontwikkelen en je wereld te verrijken. Kies dus voor nederigheid, kies voor groei, kies voor uitreiken en om hulp vragen, kies ervoor om te mogen ontvangen. Waarom? Omdat je het waard bent. Tegelijkertijd is er moed voor nodig. Er is lef voor nodig om uit te reiken, ergens naar te vragen en je kwetsbaar op te stellen. Sta jezelf toe om dat spannend te vinden. Herinner jezelf daaraan als een ander een, in jouw ogen misschien onbenullige, vraag stelt.
Deel 4 - Zelfwaardering
16. Ga voor groei
16.1 Groei is belangrijker dan winnen (en geluk)
Jouw eigenwaarde ga je niet ervaren via de relatie met de ander, door daar zo goed mogelijk je best te doen. Jouw eigenwaarde zul je ontvangen als je bereid bent om de kans op afwijzing te durven dragen en de relatie niet belast met de plicht om jou leuk, lief en aardig te moeten vinden. Een oprechte relatie met de ander gaat in de eerste plaats via de relatie tussen jou en jezelf. Zorg goed voor jezelf. Waarom? Omdat je het waard bent.
Stop met jezelf op een negatieve manier te vergelijken met een ander. Er is niemand zoals jij. Blijf mild en stuur meedogenloos bij. Ga staan voor jouw unieke kwaliteiten en maak keuzes. Pak je verantwoordelijkheid en neem je aandeelhouderschap. Kies waar je jouw kostbare tijd, energie en aandacht aan wilt geven en leer jezelf te dragen aan de verlieskant van jouw keuzes, in plaats van overal in te willen winnen of in uit te moeten blinken.
16.2 Eerst je winst
Door eerst je 'winst' te pakken en daar direct al aandacht voor te hebben, motiveer je jezelf en geef je jezelf een buffer voor tijden dat de ander even niet in staat is om jou te geven wat je op dat moment het meeste nodig hebt. Je ontslaat daarmee de ander van de plicht om jouw pijn te verlichten. Je waardeert jezelf én dus ook de ander, door eerst je 'winst' te pakken, jezelf op de allereerste plek te zetten en goed voor jezelf te zorgen.
17. Breng eerst je eigen tuin op orde
17.1 Uit hoeveel procent bestaat de relatie?
In de optimale relatie breng je allebei 100% van jezelf in. Jij brengt alles van jouzelf in en de ander brengt alles van hem- of haarzelf in. 100% de één en 100% de ander maakt samen 200%.
17.2 Ik wil jouw liefde in vrijheid ontvangen
Het gaat kortom om oprechte keuzes, om werkelijke toewijding. Zorg er daarnaast voor dat je je zaakjes, je eigen leven en de relatie met jezelf zoveel mogelijk op orde hebt.
Het is bijzonder als je je eigen koers durft te varen en daar trouw aan durft te blijven. Oók wanneer het tegenzit, er veel weerstand is en niemand je kan volgen. Het is bijzonder dat je trouw blijft aan wat daadwerkelijk bijdraagt aan de relatie tussen jou en jezelf. Het nemen van je verantwoordelijkheid voor je eigen acties en je eigen leven is bijzonder, omdat het een stuk meer van je vraagt dan de buitenwereld, inclusief je verleden en je partner, verantwoordelijk houden voor de situatie waarin je je bevindt en hoe je je daaronder voelt.
Zorg dat je je eigen leven op orde hebt, bouw aan je karakter en besteed daar je tijd, energie en aandacht aan. De relatie met de ander gaat niet alleen via de relatie met die ander: de relatie met de ander gaat vooral via de relatie tussen jou en jezelf.
Het is van belang om als persoon ervoor te zorgen dat je de verbinding met jezelf helemaal op orde hebt. Zodat je niet op die lastige momenten vanuit angst in allerlei reflexen komt te vervallen, de muur optrekt of wegvliegt. Maar in staat bent om te blijven. Je ontslaat de ander daarmee van de plicht om voor jou te moeten zorgen. Natuurlijk fijn als de ander het doet, maar de ander hoeft het niet te doen.
18. Doe elke dag iets dat je spannend vindt
18.1 Precies op dat randje zit de magie
Streef niet naar balans. Sta jezelf eerst eens toe om uit balans te raken. Je hoeft het niet meteen te kunnen. Het mag ook misgaan. Het mag ook mislukken. Dat is juist superwaardevol. Daarna stuur je weer bij.
18.2 Mijn verlangen is ook mijn grootste angst
Keuzes maken uit angst om iets kwijt te raken, in plaats van dat je keuzes maakt vanuit wat daadwerkelijk goed en kloppend is voor jou. Er moet dus een bereidheid zijn om een lastigheid te verduren en om gekwetst te worden, om een goed leven te leiden. Goed in de zin van een leven met gezondheid, geluk en voldoening.
18.3 Twijfel is de roep om verandering
Gedicht: Twijfel - Het is vertrouwen dat je zult ontvangen (lees het volledige gedicht HIER).
Als je ervan uitgaat dat al je gedachten het in essentie goed met je voorhebben, maar niet perse de waarheid zijn, kan het waardevol zijn om jouw denken uit te nodigen. Om je gedachten op een podium te plaatsen en ernaar te kijken, ze met nieuwsgierigheid te onderzoeken terwijl je afgestemd bent op jouw lijf. Wat gebeurt er in jouw lichaam op het moment dat deze gedachte gepresenteerd wordt? Krijg je er energie van, vlinders in je buik, gaat je motor ervan draaien? Dan zou dat weleens de voor jou juiste route kunnen zijn. Een andere keer voel je aan je lijf een weerzin, alsof je een bord bedorven voedsel voorgeschoteld krijgt: dit is een duidelijke nee.
19. Wees mild en meedogenloos
19.1 Waarden en symbolen
We hebben waarden in ons leven, bijvoorbeeld vrijheid, vriendschap, avontuur, ontspanning, gezondheid, etc. We hebben manieren hoe we die waarden tot expressie willen laten komen. Hoe we er vorm en inhoud aan willen geven. Juriaan noemt dit: symbolen. Bijvoorbeeld:
Waarde >> Vrijheid. Symbolen >> Eigen baas zijn of juist bij een baas werken, zodat je meer financiële rust ervaart.
Waarde: Avontuur. Symbolen >> Wandelvakantie of juist met een camper op pad.
Let op! In de loop der tijd veranderen jouw waarden en symbolen.
19.2 Wees duidelijk en specifiek
Maak je symbolen zo duidelijk en specifiek mogelijk. Stel jezelf de volgende vragen:
- Wat versta ik onder deze waarde?
- Hoe zie ik dat voor me?
- Wat is daarvoor nodig?
- Wat is een realistisch moment?
- Wat zou onrealistisch zijn?
- Wat is de allereerste stap die ik dan zou kunnen of moeten nemen?
- Wanneer kan ik dat doen?
- Zou het nú kunnen? Zo ja, onderneem actie. Zo nee:
- Wanneer is de allereerste, volgende gelegenheid? Doe het dan!
19.3 Integriteit en oprechtheid
Het realiseren van jouw waarden en symbolen gaat lukken zodra je deze duidelijk en specifiek hebt gemaakt + koppelt aan de waarde integriteit of oprechtheid, die (vanaf dan) belangrijke waarden voor je zijn.
19.4 Mild en meedogenloos
Hoe je naar de wereld kunt kijken:
- Geef niets of niemand de schuld van wat jij doet, denkt en voelt.
- Het is een proces. Leg jezelf niet de plicht op dat je alles in één keer moet kunnen. Het mag mislukken.
- Waar geef jij je verantwoordelijkheid uit handen? Waar ben je niet meer oprecht of integer?
- Herken je innerlijke rechter / innerlijke criticus.
- Herken je belemmerende overtuigingen.
- Je hebt altijd een keuze! Maar je betaalt ook altijd een prijs.
- Kom in actie.
Stop met toevoegen, begin met weglaten
We worden vooral ziek door rijkdom. Er wordt steeds meer toegevoegd en het wordt je steeds makkelijker gemaakt. Zelfs de gezondheidszorg richt zich op toevoegen. Het toevoegen van medicatie, meer bewegen, meer gezonde voeding, meer mediteren, meer voedingssupplementen. Welvaartsziekten ten gevolge van stress, slechte voeding en bewegingsarmoede worden echter niet genezen door louter iets toe te voegen. Je dient in eerste instantie iets weg te halen. De kunst van het elimineren dus.
Ontdoe jezelf van onnodige ballast. Zorg dat je giftige mensen, tijd- en energieverspillende activiteiten zoveel mogelijk uit je leven verwijdert. Slechte nachtrust en het toevoegen aan ongezonde voeding ontstaan vooral doordat je overdag te veel energie verspilt aan zaken waarvan je diep vanbinnen weet dat ze niet goed voor je zijn. Toch blijf je ermee doorgaan, omdat het simpelweg te spannend en te confronterend is om andere keuzes te maken. Je betaalt echter altijd een prijs.
Niemand hoeft jou te vertellen welke schappen je in de supermarkt voorbij moet lopen. Het toevoegen van voedingssupplementen, multivitaminen en diverse smoothies kan zeer waardevol zijn, maar is zinloos als je niet ook iets aan het onderliggende programma verandert. Voordat je het weet, wordt het een escape om de rest van je schadelijke gedrag en keuzes in stand te houden. Hetzelfde geldt voor het toevoegen van allerlei beweegprogramma's en diëten aan je toch al lange to-dolijst, in de hoop op die manier aan je mentale en fysieke gezondheid te werken, zonder dat je eerst tijd en ruimte creëert.
Nu komt het: de rust en ruimte die je creëert door dingen in je leven simpelweg te schrappen (werk, e-mails, woon- en werkverkeer, energie vretende contacten, suikerhoudende dranken, zuivelproducten, onzinnige vergaderingen, pijnstillers, televisie, kranten en ook fitnessapparaten), die ruimte wordt niet meteen ingevuld door iets goeds.
Eerst ontstaan ongemak, onrust en leegte. Zaken waarvan je niet geleerd hebt om er op een constructieve manier mee om te gaan. Het kan zo ongemakkelijk zijn, dat je de ruimte zo snel mogelijk weer wilt opvullen - en dan vooral met dingen die je al kent of waarvan anderen menen dat ze goed voor je zijn. Als je daaraan toegeeft, maak je jezelf opnieuw afhankelijk en vaar je wederom op de koers van iemand anders.
Je moet jezelf dus leren dragen op de plek van ongemak, zodat je kunt blijven, kunt stilstaan en kunt voelen en ervaren wat daadwerkelijk goed en kloppend is voor jou.
Deel 5 - Hoe nu verder in jouw leven?
Mooi gedicht
If life is so precious, embrace your greatest fear.
Looking it in the eye makes you see it crystal clear.
If life is so precious, then take your responsibility.
Taker care of your body, earth and do not blame society.
If life is so precious, then take care of you.
Even when it means that fear and uncertainty need your love and attention, too.
20. Feedbackregels: Een vraag is krachtiger dan een uitroepteken (!)
Vijf stappen die je voor een gesprek kunt voorbereiden en vervolgens kunt doorlopen:
- 80% PR (Public Relations) >> Geef aan dat de relatie met de ander ertoe doet. Deze stap is het fundament waarop het gesprek gebouwd wordt. Check regelmatig bij de ander of die jouw mening deelt. Geef aan dat je eerlijkheid belangrijk vindt in de relatie en je checkt wederom. Tot slot benoem je dat wat je straks gaat vertellen misschien lastig kan zijn voor de ander om te horen, waarna je vraagt of die persoon in dat geval nog steeds wil dat je eerlijk tegenover hem of haar bent.
- 5% De feiten >> Je benoemt zo nauwkeurig mogelijk de feiten.
- 5% Wat het met mij doet is ... >> Je benoemt wat het met je doet, hoe het je raakt, welk gevoel je erbij krijgt.
- 5% Wat ik eraan kan doen is ... >> Het gaat erom dat je jouw aandeelhouderschap pakt in de relatie.
- 5% Wat jij eraan kunt doen is ... >> Je doet een suggestie wat de ander eraan zou kunnen doen.
De % tijdsverdeling is essentieel.
21. Onrechtvaardigheid en als harmonie vertroebelt
Paar stappen die je kunt doorlopen om zo goed als mogelijk om te gaan met onrecht:
- Je leeft in verhalen >> Welk verhaal draagt het meeste bij aan de relatie tussen jou en jezelf?
- Uit hoeveel % bestaat de relatie? >> Het beste is 100/100. Lukt dit niet, kijk wat j zelf kunt veranderen.
- Gelijk krijgen en overtuigen >> Laat je geluk niet afhangen van hoe/of de ander je ziet, erkent, waardeert.
- Bereid zijn om gekwetst te worden >> Verduur de pijn, het verdriet, de eenzaamheid en laat het niet langer jouw leven negatief beïnvloeden. Buig mee en geef niet op.
- Streven naar harmonie vertroebelt >> Geef je grens aan.
- Wees oprecht >> Benoem hoe je geraakt wordt door het gedrag van de ander.
- Neem het niet persoonlijk >> Je bent misschien de aanleiding voor wat er plaatsvindt, maar je bent er niet verantwoordelijk voor en al helemaal niet schuldig aan.
- Er hoeft geen oplossing te zijn.
22. Het spel wordt niet gewonnen bij de finish
Het succes wordt volledig bepaald door de keuzes die je nú maakt.
23. Ongeduld de ziekte? De tijd nemen is het recept
Vertraag soms ook (of juist) als het ongemakkelijk voelt.
24. Samenvatting
Twaalf pijlers voor leven vanuit zelfvertrouwen, zelfrespect en zelfwaardering:
- Sta jezelf toe onzeker te mogen zijn.
- Kijk in de spiegel voordat je de dag begint // Stem je af op de mogelijkheid tot zelfvertrouwen, zelfrespect en zelfwaardering (je hoeft niet goed te zijn - wel integer, je mag uit de bocht vliegen - je bent niet perfect).
- Kijk vanuit welke plek je oordeelt // Wees ruimhartig.
- Focus maakt blind (en dat biedt kansen).
- Mag jij zijn wie jij bent? (zie onderstaand gedicht)
- De ander is zoveel, daar zul jij nooit aan kunnen voldoen // Wees oprecht vriendelijk voor jezelf.
- Ban giftige mensen uit je omgeving.
- Kies voor nederigheid // Zie jezelf als leerling.
- Ga voor groei // Weetje: jaloezie brengt je in contact met je diepe verlangen.
- Breng eerst je eigen tuin op orde // Zorg dat je eerst je eigen leven op orde hebt.
- Doe elke dag iets dat je spannend vindt.
- Wees mild en meedogenloos // Wees milder naar jezelf en strenger naar je omgeving.
Gedicht bij punt 5: Mag jij zijn wie jij bent?
Ik ben en ik mag zijn.
Ik ben misschien de oorzaak, maar niet verantwoordelijk voor hun pijn.
De pijn te bedreigend en te diep, te groot en krachtig het verdriet.
Men dringt aan: verander alsjeblieft voor mij, want ik kan en wil het zelf niet.
Zij willen iets anders, iets anders van mij.
Iets dat ik niet ben, dat willen zij.
Ik verander, ik verander voor mij.
Ontdoe mij van hun goedkeuring, draag me in mijn kwetsbaarheid en voel me ... vrij.
Waarachtig zijn
Gedicht 'leer mij' kan je HIER lezen en het gedicht 'kies voor' lees je HIER.